De relatie tussen armoede en mensenrechten
Verdieping
‘Steeds meer Nederlanders komen niet uit armoede’ luidt een NOS-artikel van woensdag 8 februari. Van de 7 miljoen huishoudens in Nederland moeten er 221.000 langer dan vier jaar rondkomen van een inkomen onder de armoedegrens. Dit aantal is in 2015 toegenomen. Daarnaast lopen 626.000 huishoudens een risico op armoede. Dat blijkt uit cijfers die het CBS op 8 februari 2017 publiceerde.
Wat heeft dat met mensenrechten te maken?Armoede heeft met verschillende mensenrechten te maken. Volgens het VN-comité inzake economische, sociale en culturele rechten is er sprake van armoede als er voor lange tijd een tekort is aan middelen om behoorlijk te kunnen leven. Daarbij gaat het ook om een tekort aan mogelijkheden die nodig zijn om andere mensenrechten waar te maken. Bijvoorbeeld het recht op gezondheid, onderdak, onderwijs en werk. In 2015 heeft het CBS een rapport uitgebracht over wat de gevolgen van armoede zijn. Ook hierin komen de negatieve effecten terug op de gezondheid, woonsituatie en deelname aan de samenleving.
Ook in verschillende verdragen is terug te zien dat armoede en mensenrechten met elkaar zijn verbonden. In artikel 11 van het Internationale verdrag inzake economische, sociale en culturele rechten (IVESCR) staat dat iedereen recht heeft op een behoorlijke levensstandaard. Ook heeft iedereen recht op bescherming tegen armoede en sociale uitsluiting. Dit is vastgelegd in artikel 30 van het Europees Sociaal Handvest (ESH). Volgens dit artikel moeten landen ervoor zorgen dat mensen in een situatie van sociale uitsluiting of armoede, toegang hebben tot werk, woning, onderwijs, cultuur en sociale en medische bijstand. Dit geldt ook voor mensen die risico lopen op armoede en sociale uitsluiting.
Armoede is dus niet alleen een tekort aan geld. In armoede leven kan slecht zijn voor de gezondheid. Mensen met een laag inkomen hebben vaker problemen met hun gezondheid. Maar ook andersom: mensen met gezondheidsproblemen hebben een groter risico om in armoede terecht te komen.
Mensen met een laag inkomen zijn beperkt in de mogelijkheden om deel te nemen aan de maatschappij. Zij hebben ook minder invloed op besluiten die hen aangaan. Dat vraagt, vanuit het perspectief van mensenrechten, om maatregelen waardoor niet alleen over maar ook met mensen wordt gepraat.
Wat doet het College?
Iedereen kan te maken krijgen met een risico op armoede. Denk aan kleine zelfstandigen, zzp’ers en mensen met een klein pensioen. Maar ook mensen zonder werk, ouderen, chronisch zieken en mensen met een beperking. Elk jaar brengt het College zijn jaarrapportage uit. Dit jaar staat deze in het teken van armoede en mensenrechten. In de rapportage laat het College zien wat voor invloed een risico op armoede heeft op verschillende mensenrechten. En hoe een beleid, dat op mensenrechten is gebaseerd, kan bijdragen aan het verbeteren van de positie van deze mensen.
In de media:
De Telegraaf: 50-plusser belabberd uit de crisis. Langdurige armoede in Nederland toegenomen
Algemeen Dagblad: Aantal huishoudens in langdurige armoede stijgt
De Volkskrant: Niet iedereen profiteert van het economisch herstel in Nederland
NRC: Economie leeft op maar armoede blijft gelijk
NOS: Steeds meer Nederlanders komen niet uit armoede
NOS: We hebben onze handen vol aan arme 70-plussers