Mensenrechten in het primair en voortgezet onderwijs
Mensenrechten spelen een grote rol in het dagelijks leven. Zowel thuis, op straat als op school. Wat zijn mensen- en kinderrechten precies en op welke manier kun je ermee aan de slag?
De animatie start met een ingesproken tekst.
Mensenrechten.
We hebben ze allemaal.
Simpelweg omdat we mens zijn.
We hebben ze vanaf onze geboorte,
zonder uitzondering of onderscheid.
Ze zijn er voor iedereen,
overal,
en altijd.
Om ze te beschermen en de
kans op schending te verkleinen,
is het belangrijk dat we
allemaal weten wat onze mensenrechten zijn.
Want zonder mensenrechten
geldt het recht van de sterkste.
Mensenrechten zijn absoluut nodig
om een vrij en waardig leven te leiden.
Griekse filosofen dachten 2300 jaar geleden
al na over waarden zoals gelijkheid.
Mensenrechten zijn gebaseerd op gedeelde waarden
die al van oudsher een rol spelen.
Sinds 1948 zijn mensenrechten wereldwijd vastgelegd in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.
Je vindt ze terug in internationale verdragen en in de Grondwet.
Mensenrechten raken alle aspecten van ons leven.
Zo heb je bijvoorbeeld het recht op onderwijs.
Het recht op zorg als je ziek bent.
Het recht om gelijk behandeld te worden.
En het recht op privacy.
Alle mensenrechten zijn even belangrijk, en hangen met elkaar samen.
Het ene recht kan niet zonder het andere.
Je kunt je voorstellen dat als je niet naar school kunt,
het later ook een stuk lastiger wordt om een baan te vinden
en een woning te kunnen betalen.
Maar wie is er dan verantwoordelijk
voor de mensenrechten?
Het is de eindverantwoordelijkheid van de overheid om mensenrechten van iedereen te beschermen en ervoor te zorgen dat ze worden nageleefd.
Maar uiteindelijk hebben we allemaal
een rol om ze te beschermen en te bevorderen.
Ook bedrijven, organisaties, en jij en ik.
Mensenrechten blijven werk in uitvoering.
En helaas gaat er in de praktijk wel eens wat mis.
Daar is wel iets aan te doen.
Je kunt bijvoorbeeld je
kiesrecht, demonstratierecht en je vrijheid van meningsuiting
gebruiken om voor mensenrechten op te komen.
Ook kun je naar de rechter stappen.
Je kunt andere mensen helpen in je omgeving of je als vrijwilliger aansluiten bij een organisatie die mensenrechten bevordert.
Samen zijn we verantwoordelijk voor het beschermen van mensenrechten.
En samen kunnen we ervoor zorgen dat deze universele rechten
voor iedereen werkelijkheid worden.
De animatie sluit af met het logo van het College voor de Rechten van de Mens en de tekst mensenrechten.nl.
Vanuit mensenrechten werken
Mensenrechten gelden altijd en voor iedereen. Ze zijn gebaseerd op basiswaarden als vrijheid, gelijkheid en respect voor elkaar. Door op school over mensen- en kinderrechten te leren, kunnen leerlingen deze in het leven van alledag herkennen. Ze leren dan als het ware te kijken door een mensenrechtenbril en van daaruit te handelen. Zo ontwikkelt de leerling tijdens zijn schooljaren de competenties die hem of haar in staat stelt volwaardig deel te nemen aan een democratische rechtsstaat. Dit is niet alleen een kwestie van weten maar ook en vooral van oefenen en ervaren.
Bovendien leidt aandacht voor mensenrechten op school tot betere onderlinge relaties, meer respect, samenwerking en acceptatie. Je vergroot het zelfvertrouwen van leerlingen en lastige maatschappelijke onderwerpen zijn in de klas respectvol te bespreken. Een schoolbrede aanpak van mensen- en kinderrechten kan veel onderwijsthema’s met elkaar verbinden. Denk aan burgerschap, anti-pestbeleid, sociale veiligheid en weerbaarheid, het tegengaan van radicalisering, inspraak van leerlingen en draagvlak voor passend onderwijs. Een school die vanuit mensenrechten denkt en werkt, kan vandaaruit een samenhangende visie en aanpak formuleren en daar invulling aan geven.
Toolbox geeft mensenrechten vorm op school
De toolbox helpt je als docent, schoolleider of schoolbestuurder om mensen- en kinderrechten op school vorm te geven. We bieden tools aan om mensen- en kinderrechten stap voor stap vorm te geven: in vakinhoud, didactiek en pedagogiek. Binnen en buiten de klas. En ook, zo mogelijk, in een schoolbrede en structurele aanpak. Die levert namelijk het meeste op. Aan de hand van reflectievragen, schoolvoorbeelden en informatie kun je praktisch aan de slag.
De toolbox geeft handvatten binnen vier schooldomeinen:
- Het schoolbeleid: de manier waarop de school bestuurd en geleid wordt
- Omgaan met elkaar: een positief en open pedagogisch klimaat binnen de hele school
- In de klas: hoe en waarover in de klas onderwezen wordt
- De klas- en schoolomgeving: hoe het klaslokaal en het schoolgebouw ingericht zijn
Maak van de school een gemeenschap waar mensen- en kinderrechten worden geleerd en in de praktijk worden gebracht. Een plaats waar iedereen erbij hoort en aangemoedigd wordt om deel te nemen aan gesprekken, oefeningen en activiteiten, los van status of rol, en daardoor te groeien. En waar culturele diversiteit gevierd wordt.
Download de Toolbox Mensenrechten in het primair en voortgezet onderwijs
Wil je een gedrukte versie? Mail ons op info@mensenrechten.nl inclusief alle nodige gegevens en we sturen het op:
- naam aanvrager
- functie aanvrager
- school of organisatie
- straatnaam, huisnummer, postcode en plaatsnaam
“Het geeft je zelfvertrouwen dat je rechten hebt en dat anderen daar om geven.”
- Deelnemer aan Rights Respecting Schools van UNICEF