Ja. Maar waarom?
De cijfers zijn duidelijk. De meeste daders zijn mannen, maar liefst 91%. Vrouwen zijn veel vaker slachtoffer. Bijna de helft van de Nederlandse vrouwen (45%) heeft aangegeven sinds haar vijftiende jaar slachtoffer te zijn geworden van lichamelijk of seksueel geweld. Ligt het probleem dan bij mannen, of bij vrouwen?
Het antwoord is ja, het is een mannenprobleem. Ja, het is een vrouwenprobleem. Het probleem, én de oplossing ligt bij ons allemaal. Want geweld tegen vrouwen is een maatschappelijk probleem.
Het verhaal van Tessel
Tijdens een weekendje Londen ontmoet Tessel de charmante, zelfverzekerde Luis. Als Luis niet lang daarna voor haar naar Amsterdam komt is ze verguld, maar al snel ontpopt hij zich tot een jaloerse, gewelddadige machtswellusteling. Tessel probeert haar gewone studentenleventje voort te zetten en ontwikkelt zich tot uitgesproken feminist met een eigen tijdschrift. Maar al leert ze de wereld waarin ze leeft en de positie die ze als vrouw inneemt steeds beter te begrijpen, toch durft ze de waarheid niet onder ogen te zien: thuis heeft ze een vriend zitten die haar psychisch en fysiek mishandelt.
"Ik had het niet moeten pikken"
Ik kan me goed herinneren hoe ik loog tegen mijn familie en vrienden omdat ik me schaamde voor mijn thuissituatie. Als jonge, onafhankelijke feministe vond ik dat het aan mij te wijten was dat het geweld aanhield: Ik had het niet moeten pikken.
“Partnergeweld komt niet alleen voor bij gesettelde stellen. Juist jonge mensen, nog onervaren in de liefde, zijn er kwetsbaar voor.”
Sinds ik schrijf over de pijn van die relatie krijg ik bijna dagelijks berichtjes van mensen die hetzelfde hebben meegemaakt. Veelal jonge vrouwen die zwijgen uit schaamte en niet weten waar ze met hun verhaal naartoe kunnen. Vrouwen die het probleem bij zichzelf neerleggen. Maar wanneer 45% van de vrouwen slachtoffer wordt, moeten we niet spreken van problemen in de privésfeer, maar van een maatschappelijk probleem.
Mijn ex droeg een heleboel bagage bij zich. Zijn geweld naar mij bestond niet in een vacuüm: We leven in een maatschappij waarin mannen wordt verteld dat ze niet mogen huilen en waarin geweld tegen vrouwen tot op zekere hoogte wordt genormaliseerd. Partnergeweld is naar mijn mening een direct product van een patriarchale samenleving. Als gendergelijkheid doorklinkt in de cultuur, zal geweld tegen vrouwen ook afnemen.
Tessel ten Zweege
Tessel ten Zweege is student, schrijver en journalist. In maart 2022 komt haar debuut uit: “Dat zou jij nooit toelaten”. In dit boek deelt Tessel haar verhaal over hoe zij in 2018 ontsnapte aan haar gewelddadige vriend.
Je staat er niet alleen voor
Heb je zelf hulp of advies nodig? Bel dan Veilig Thuis op 0800-2000. Dat kan anoniem en 24 uur per dag, 7 dagen in de week. Op Geweldtegenvrouwenmelden.nl vind je meldpunten waar je verschillende vormen van geweld kunt melden. Melden helpt!
Jij hebt rechten
Het is aan jou om te bepalen wat je met je lichaam doet, of wie jou mag aanraken. Dat heet het recht op lichamelijke integriteit. Ook iemand emotioneel of psychisch beschadigen mag niet. Dat is neergelegd in internationale mensenrechtenverdragen. Deze rechten zijn er om jou te beschermen. Deze verdragen bepalen dat de overheid verplicht is bescherming te bieden. De overheid moet zorgen dat geweld zo veel mogelijk wordt voorkómen, dat het bestraft wordt en dat hulp geboden wordt aan slachtoffers.
Wat voor jongen of man wil jij zijn?
Vaak vragen we vrouwen zich beter te beschermen. Laten we het omkeren en mannen en jongens vragen: wat voor jongen of man wil je zijn? Ben jij iemand die dreigt, dwingt, onder druk zet, geweld gebruikt? Zet je je in voor de veiligheid van meisjes en vrouwen? Spreek je andere jongens en mannen aan? Hoewel het overgrote deel van de geweldsplegers man is, is het overgrote deel van de mannen geen pleger. Juist die groep kan en moet bijdragen aan het voorkomen van geweld. Kijk op: www.emancipator.nl/watkanikdoen.
Bekijk Engelsetalige video: 'Don't be that guy'
De oorzaak aanpakken
De manier waarop we in de maatschappij aankijken tegen mannen en mannelijkheid en tegen vrouwen en vrouwelijkheid draagt bij aan geweld tegen vrouwen. Ideeën over ‘hoe een vrouw zich hoort te gedragen’ verschillen tussen partners en zorgen soms voor conflict, dat uit de hand kan lopen. Uit onderzoek blijkt dat mannen en vrouwen een andere kijk hebben op wanneer het OK is om geweld te gebruiken in relaties.
Of partners zich uit een destructieve relatie weten te bevrijden kan afhangen van bijvoorbeeld financiële afhankelijkheid. Of van de steun die ze beleven uit hun omgeving, die ook eigen ideeën heeft over wanneer je een relatie ‘mag’ beëindigen. Onze vooroordelen doen er dus toe. De overheid heeft een belangrijke taak om te zorgen dat de maatschappelijke positie van mannen en vrouwen gelijk getrokken wordt.
Wat is gendergerelateerd geweld of partnergeweld?
Er worden verschillende termen gebruikt als het gaat om geweld tegen vrouwen. Gendergerelateerd geweld of geweld tegen vrouwen zijn verzamelnamen voor de verschillende soorten geweld die hieronder vallen. Het gaat om meer dan alleen lichamelijk en seksueel geweld. Voorbeelden zijn mishandeling door een (ex-) vriend of partner (partnergeweld of intiem geweld), eergerelateerd geweld, verkrachting en stalking. Het kan bijvoorbeeld ook gaan om het sociaal isoleren van meisjes en vrouwen, het financieel afhankelijk maken van vrouwen of het online plaatsen en verspreiden van intiem beeldmateriaal, zoals naaktfoto’s. Het kan thuis plaatsvinden, maar ook op straat, op school, op het werk, of online (cybergeweld). In Nederland spreken we vaak van ‘huiselijk geweld’, maar die term sluit niet aan bij de beleving van slachtoffers, die vinden er niets huiselijks aan.
Maak het verschil
Help mee en laat zien dat ook jij ook jij je wilt inzetten om geweld tegen vrouwen en meisjes te bestrijden, als jongen of man, als professional of omstander, als vriend, buur of collega. Kijk op Geweldtegenvrouwenmelden.nl/help/ en maakt het verschil.
Femicide
Een andere term die vaak in het nieuws voorbijkomt is femicide. Dat is moord op vrouwen, omdat ze vrouw zijn. Deze video van de NOS legt uit wat femicide is: Moord op vrouwen omdat ze vrouw zijn.
Orange the World
25 november is de dag voor de uitbanning van geweld tegen vrouwen. Op deze dag start Orange the World, een wereldwijde campagne om aandacht te vragen voor geweld tegen vrouwen en de uitbanning daarvan. Het thema is dit jaar preventie. De campagne duurt tot 10 december, de Internationale Dag van de Rechten van de Mens. Daarmee wordt onderstreept dat geweld tegen vrouwen een schending van mensenrechten is.