Mensen met een beperking hebben het recht om deel te nemen aan het politieke en openbare leven. Net als ieder ander in Nederland. Dit betekent onder meer dat zij zonder obstakels en zo zelfstandig mogelijk moeten kunnen stemmen. Het recht om te stemmen is een belangrijk mensenrecht. Het is vastgelegd in verschillende mensenrechtenverdragen. Voor mensen met een beperking is dit recht nog eens benadrukt in artikel 29 van het VN-verdrag handicap.
Toegankelijkheid van stemprocedures, faciliteiten en voorzieningen
Verkiezingen moeten dus voor iedereen toegankelijk zijn. Het verdrag stelt een aantal concrete eisen aan de toegankelijkheid van de verkiezingen. Ook de Kieswet bevat regels over stemmen en toegankelijkheid. Zo moet er bijvoorbeeld gelet worden op de toegankelijkheid van het stemproces en de stemlokalen. Begrijpt iedereen waar je kunt stemmen en hoe dat dan moet? En is het voor alle stemmers mogelijk om zelfstandig het stemlokaal binnen te komen? Daarnaast moet ook de keuze van kiezers met een beperking geheim kunnen blijven en moeten ze zonder intimidatie kunnen stemmen. Tot slot moeten kiezers met een beperking hulp kunnen krijgen die nodig is bij het stemmen.
Goede initiatieven
Er ontstaan steeds meer goede initiatieven in ons land om het verkiezings- en stemproces toegankelijker te maken. Een mooi voorbeeld van zo’n initiatief is de campagne 'inclusieve stembureau's' van stichting Prokkel. Door middel van prokkelduo’s wil de stichting de verkiezingen inclusiever maken. Dit omdat zij het belangrijk vinden dat het stembureau een afspiegeling is van de samenleving. Een prokkelduo bestaat uit een persoon met een (licht) verstandelijke beperking en iemand zonder beperking. Samen gaan zij aan de slag als vrijwilliger op een stembureau. Dat zorgt voor veel belangrijke effecten zoals meer toegankelijke stembureau's, meer interesse in het democratische proces en het laten zien/ervaren dat mensen met een beperking mee willen doen en van betekenis kunnen en willen zijn.
Een ander mooi voorbeeld is ‘Tolk op afstand’ van Tolkcontact. Dankzij Tolk op afstand kan je een gebarentolk inzetten via een videoverbinding. Speciaal voor de verkiezingen biedt Tolkcontact deze dienst gratis aan, zodat alle stembureaus zonder zorgen kunnen communiceren met dove en slechthorende stemmers.