Toegankelijke verkiezingen
Het recht om te stemmen is een belangrijk mensenrecht. Dat is vastgelegd in verschillende mensenrechtenverdragen. Voor mensen met een beperking is dit recht nog eens benadrukt in artikel 29 van het VN-verdrag handicap. Volgens dit artikel hebben mensen met een beperking het recht om deel te nemen aan het politieke en openbare leven. Net als ieder ander in Nederland. Dit betekent onder meer dat zij zonder obstakels en zo zelfstandig mogelijk moeten kunnen stemmen.
Toegankelijkheid van stemprocedures, faciliteiten en voorzieningen
Verkiezingen moeten dus voor iedereen toegankelijk zijn. Het verdrag stelt een aantal concrete eisen aan de toegankelijkheid van de verkiezingen. Ook de Kieswet bevat regels over stemmen en toegankelijkheid. Zo moet er bijvoorbeeld gelet worden op de toegankelijkheid van het stemproces en de stemlokalen. Daarnaast moeten kiezers met een beperking in het geheim en zonder intimidatie kunnen stemmen. Tot slot moeten kiezers met een beperking hulp kunnen krijgen die nodig is bij het stemmen.
Meldpunt Onbeperkt Stemmen
Het College heeft in 2017, 2018, 2019 en 2021 ervaringen opgehaald rondom de (on)toegankelijkheid met behulp van het online meldpunt ‘Onbeperkt Stemmen'. Het College heeft het meldpunt gebruikt om goede voorbeelden, maar vooral ook knelpunten te signaleren en deze aan te kaarten bij beleidsmakers. Inmiddels is de Kieswet gewijzigd en moeten sinds 1 januari 2019 alle stemlokalen toegankelijk zijn voor mensen met een lichamelijke beperking. Ook staat hulp in het stemhokje voor mensen met een verstandelijke beperking op de agenda en wil de regering experimenteren met een nieuw stembiljet. In 2022 heeft Iederin, het netwerk voor mensen met een beperking of chronische ziekte, het meldpunt overgenomen.
Gemeenteraadsverkiezingen 2022
Samen met mensen met een beperking wordt er op steeds meer plaatsen gekeken hoe het verkiezingsproces, stemproces, en de stemlokalen toegankelijker kunnen worden. Zoals verkiezingsprogramma’s die worden uitgebracht in begrijpelijke taal en stembureaus waar begeleiding is georganiseerd rond het stemhokje. Het College ging tijdens de gemeenteraadsverkiezingen van 2022 met mensen met een beperking mee met het stemmen, om te zien of deze verbeteringen ook echt werken in de praktijk.