Werkgevers vinden inclusief digitaal werving- en selectieproces belangrijk, maar weten niet altijd hoe

Werkgevers vinden het de verantwoordelijkheid van werkzoekenden om te zorgen dat ze online gevonden worden. Dit blijkt uit onderzoek van het College voor de Rechten van de Mens. Werkgevers hebben niet altijd goed inzicht in de manier waarop online platforms werken, waardoor ze een blinde vlek hebben voor discriminerende effecten van algoritmes. Dit terwijl werkgevers een inclusief werving- en selectiebeleid wel belangrijk vinden.

Over het onderzoek

In 2022 deed het College onderzoek naar het gebruik van algoritmes door werkgevers bij werving en selectie. Daaruit bleek dat vrijwel alle werkgevers algoritmes gebruiken. En dat het bewustzijn van risico's op discriminatie en uitsluiting laag is.

Vooral het indirecte gebruik van algoritmes, door bijvoorbeeld gebruik te maken van LinkedIn, was wijdverbreid. Veel werkgevers beseffen niet dat het algoritme achter LinkedIn keuzes maakt wie hun vacatures te zien krijgen en wie niet en welke kandidaten naar boven komen. Werkgevers realiseren zich onvoldoende dat de ideale kandidaat mogelijk geen ideaal LinkedIn profiel heeft of dat het algoritme de ideale kandidaat onterecht buiten kan sluiten. 

Daarnaast zet ruim één op de tien werkgevers zelf algoritmes in om kandidaten bij sollicitaties te selecteren (12%) en te beoordelen (12%). Werkgevers controleren systemen nauwelijks op eerlijkheid.   

Om beter te begrijpen hoe werkgevers precies omgaan met algoritmes heeft het onderzoekbureau SEO Economisch Onderzoek dertien werkgevers geïnterviewd die algoritmes gebruiken voor werving en selectie. Dit kwalitatieve onderzoek is het vervolg op het kwantitatieve onderzoek van vorig jaar, waarbij 896 werkgevers een vragenlijst invulden. 

Beperkt inzicht in de werking van algoritmes van platforms 

Werkgevers vinden een inclusief wervings- en selectiebeleid belangrijk, maar weten niet zo goed wat ze daarvoor moeten doen. Zo geven werkgevers aan beperkt inzicht te hebben in de werking van online platforms. Daardoor weten ze vaak niet wat de mogelijke discriminerende effecten kunnen zijn van algoritmes, zoals die van LinkedIn of vacaturebanken.

Het idee kwam op van een keurmerk voor algoritmes

In gesprekken met onderzoekers van SEO Economisch Onderzoek begonnen werkgevers zichzelf wel vragen te stellen en kwam ook het idee van een keurmerk voor algoritmes op.  

Verantwoordelijkheid bij anderen leggen 

Werkgevers zien het ook als de verantwoordelijkheid van de werkzoekende om digitaal zichtbaar te zijn. Zo zei een werkgever: “Mensen die op Facebook en LinkedIn zitten moeten er zelf voor zorgen dat ze daar goed vindbaar zijn.” Dat een potentiële werknemer goed vindbaar is helpt werkgevers inderdaad. Maar werkgevers zijn ook verantwoordelijk om ervoor te zorgen dat iedereen die er geschikt voor is een eerlijke kans maakt om bij de organisatie te kunnen werken. Een geschikte kandidaat kan door het algoritme toch niet komen bovendrijven.  

Ook laten werkgevers de verantwoordelijkheid voor een eerlijk proces los als ze het vinden van een goede kandidaat overlaten aan een externe recruiter of bureau. Veel werkgevers denken er dan niet meer over na of die externe partijen wel kritisch kijken of de algoritmes die ze gebruiken geen mensen discrimineren en uitsluiten. 

Test je werving- en selectiebeleid 

Werkgevers voelen wel veel verantwoordelijkheid voor het ontstaan van een divers personeelsbestand, maar toetsen dit nog niet systematisch. Vaak beoordeelt een HR-professional of de werknemerspool gevoelsmatig ‘divers genoeg’ is. Het gaat meer om een subjectieve indruk dan dat zij dit toetsen. De overheid kan helpen om hier betere instrumenten voor te ontwikkelen. 

Werkgevers willen het beter doen 

Werkgevers zien een oplossing in het duidelijk formuleren van benodigde competenties en testen hiervan. Dan zal er minder plaats zijn voor vooroordelen. Ze hebben daarbij behoefte aan advies om dit beter te doen.  

Stel vragen 

Het College doet de aanbeveling aan werkgevers om het gesprek aan te gaan over hoe eerlijkheid is gewaarborgd bij gebruik van online platforms, diensten van externen, en inkoop van software voor werving en selectie. Het College heeft een checklist voor werkgevers gemaakt om discriminatie bij digitale werving en selectie te voorkomen.