Hoe verweren we ons tegen de onzichtbare hand van institutioneel racisme?
Enkele uitkomsten van de rondetafelbijeenkomst over institutioneel racisme
Op dinsdag 29 maart organiseerden het College voor de Rechten van de Mens en de Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme rondetafel gesprekken over institutioneel racisme. Daarbij kwam de rol van algoritmes en digitalisering aan orde en werd besproken hoe we beter kunnen signaleren. Ook deelden de deelnemers ervaringen met institutioneel racisme en werd er gezocht naar beleidsoplossingen. Het College deelt enkele uitkomsten.
Institutioneel racisme is als een onzichtbare hand. Het is een systeem dat stuurt en vormgeeft. Laten we kijken of we die hand op het spoor kunnen komen en wat er voor nodig is om ons ertegen te weren. – Jacobine Geel
Racisme in de zorg
Het anders behandelen van mensen met een verschillende huidskleur in de zorg was één van de gespreksthema’s. Deze vorm van institutioneel racisme maakt mensen ziek(er); het tast hun mentale en fysieke gezondheid aan. Daarnaast krijgen Nederlanders van kleur en zwarte Nederlanders niet dezelfde kwaliteit zorg, wat kan leiden tot onder andere misdiagnoses.
Grondwet
Ook werd er uitgebreid stilgestaan bij de mogelijke instelling van een constitutioneel hof of een grondwet-toetsing. Artikel 120 van de Grondwet verbiedt rechters om te beoordelen of wetten en verdragen in strijd zijn met de Grondwet. Veel aanwezigen waren het erover eens dat dit anders moet. Rechters zouden dan institutioneel racisme dat zich uit in wetten en beleid, een halt toe kunnen roepen. Een deel van het institutioneel racisme zit hem echter ook in ongeschreven beleid en regels: "Ambtenaren zelf hebben daarom ook een verantwoordelijkheid bewust te zijn van hun handelen en moeten ervoor zorgdragen dat vooroordelen niet meespelen in hun besluiten," aldus een van de aanwezigen.
De discussie over institutioneel racisme moet gaan over hoe het weg te werken, niet over of het bestaat. We moeten het kabinet inspireren om meters te maken om Nederland inclusiever te maken. Want sommigen zijn helaas meer gelijk dan anderen en dat moet anders. - Rabin S. Baldewsingh
(Overheids)instanties
Om stappen te maken tegen institutioneel racisme werd gewezen naar het corrigerende vermogen van de overheid en andere instanties. Zo moet er na een bepaald aantal klachten een onderzoek worden gestart. Daarnaast moet een (overheids)instantie bepalen waar zij de grens trekt tussen efficiëntie en menselijke maat. Als laatste werd genoemd dat er genoeg representatie binnen een (overheids)instantie moet zijn om naar buiten toe representatief te zijn.
Vooroordelen Voorbij
De uitkomsten van de gesprekken zullen onderdeel zijn van het Nationaal Actieplan Discriminatie en Racisme dat de Nationaal Coördinator gaat presenteren. Daarnaast zal het College het gebruiken voor het verder vormgeven van het programma Vooroordelen Voorbij.
Institutioneel racisme is een collectief probleem dat we samen moeten oplossen. Met dank aan alle aanwezigen die hier een bijdrage aan wilden leveren.