Reactie kabinet op onderzoek naar stand van zaken mensenrechten en bedrijfsleven in Nederland belangrijke stap vooruit
Discriminatie op de werkvloer, uitbuiting van werknemers en arbeidsparticipatie van vrouwen; allemaal voorbeelden van hoe bedrijven impact kunnen hebben op mensenrechten. Het College voor de Rechten van de Mens (College) deed dit jaar onderzoek naar de stand van zaken op het gebied van mensenrechten en het bedrijfsleven in Nederland. Er was onder andere gekeken naar wat het Nationaal Actieplan bedrijfsleven en mensenrechten (NAP) uit 2014 en andere nationale en internationale ontwikkelingen hebben gebracht. Op 1 december jl. reageerde het kabinet op het onderzoek en kondigde het aan een groot deel van de bevindingen van het College mee te nemen bij de herziening van het NAP. Het herziene Nationale Actieplan Bedrijfsleven en Mensenrechten zal volgend najaar verschijnen.
Onderzoek van het College
Het College deed op verzoek van het ministerie van Buitenlandse Zaken (onafhankelijk) onderzoek naar de stand van zaken van de wet- en regelgeving, beleid en de praktijk in Nederland op het terrein van mensenrechten en bedrijfsleven. Het College concludeerde dat het in Nederland als het gaat om beleid, en wet- en regelgeving op dit terrein relatief goed geregeld is. Maar concludeerde ook dat verbetering nog nodig is. Zo blijkt dat de doelstellingen en actiepunten uit het NAP nog onvoldoende geïntegreerd zijn met ander beleid dat ook toeziet op de verantwoordelijkheden van Nederlandse bedrijven bij het beschermen van mensenrechten. Maar ook dat in het actieplan niet is ingegaan op de vraag in hoeverre de bestaande beleidsinstrumenten effectiever ingezet kunnen worden, en of er eventueel aanvullende middelen nodig zijn.
Reactie van het kabinet
Op 1 december jl. reageerde minister Kaag van Buitenlandse Zaken op het onderzoek van het College. Het College is verheugd te vernemen dat het kabinet veel aandachtspunten herkent en meeneemt bij de herziening van het NAP. De minister kondigt aan dat in de tweede NAP meer aandacht zal worden besteed aan de impact van bedrijven op mensenrechten in Nederland. En dat het NAP zal functioneren als een Rijksbrede, coherente beleidsagenda voor bedrijfsleven en mensenrechten. Tevens streeft het kabinet ernaar dat het nieuwe NAP duidelijke tijdslijnen en concrete meetpunten bevat voor de implementatie en monitoring van de actiepunten.
Aandacht voor effectieve klachtenmechanismen
Om mensenrechten goed te kunnen beschermen, moet je aandacht hebben voor rechthebbenden. Dit zijn bijvoorbeeld de slachtoffers van mensenrechtenschendingen door bedrijfsactiviteiten. Een manier waarop dat geregeld kan worden is door te zorgen voor effectieve klachtenmechanismen. Uit het onderzoek van het College bleek dat slachtoffers van mensenrechtenschendingen door bedrijven veel praktische en juridische belemmeringen ervaren. In Nederland hebben we hiervoor het Nederlands Contactpunt (NCP). Het onderzoek van het College liet echter zien dat het NCP momenteel sterk onderbezet is en onvoldoende middelen heeft om haar taken goed te kunnen vervullen. Dit heeft tot gevolg dat niet alle klachten kunnen worden opgepakt.
Het kabinet stelt de bevindingen van het College met betrekking tot het NCP niet te herkennen. Toch wijst het College op het belang van effectieve klachtenmechanismen en beveelt het kabinet aan om in het tweede NAP ook aandacht te besteden aan andere niet-juridische mogelijkheden voor geschilbeslechting.